Hoe beoordeel je de Body Condition Score (BCS) van je paard: een stapsgewijze gids

Je hebt alles geprobeerd, maar toch lijkt je paard geen gewicht te kunnen verliezen of juist niet bij te komen. Het kan ontmoedigend zijn om zoveel zorg te geven zonder resultaat, zelfs na maanden proberen. Je bent niet alleen, veel paardeneigenaren ervaren dezelfde frustrerende uitdaging.

Dus, wat is er écht aan de hand? Wat we zien als “te mager” of “te dik” hangt vaak af van wat we gewend zijn om te zien, en soms kan het uiterlijk misleidend zijn. Daarom is het beoordelen van de lichaamsconditie van je paard zo belangrijk.

Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat het inschatten van de Body Condition Score (BCS) niet eenvoudig is: eigenaren beoordelen hun paard vaak anders dan de dierenarts, simpelweg omdat zij minder ervaring en training hebben in dit gebied. Daarom is het nuttig om de BCS samen met je dierenarts te evalueren, te leren waar je op moet letten en bijvoorbeeld regelmatig foto’s te maken. Zo kun je de lichaamsconditie systematisch volgen met behulp van een BCS-systeem, in plaats van uitsluitend op het oog (Henneke et al., 1983; Busechian et al., 2022).

De standaard voor het beoordelen van de lichaamsconditie van je paard is de Henneke Body Condition Score (BCS). Dit systeem maakt gebruik van een schaal van 1–9, gebaseerd op vet- en spierbedekking op zes belangrijke punten:

• Hals

• Schoft

• Schouderpartij

• Ribben

• Rug/lendenen

• Staartwortel

Score 1–4 betekent dat je paard te mager is, score 5 is ideaal, en score 6–9 betekent dat je paard overgewicht heeft (Henneke et al., 1983).

In de onderstaande gids lees je waar je op moet letten van hals tot staartwortel, en hoe elke score laat zien wat er onder de vacht gebeurt.

Zo beoordeel je de Body Condition Score van je paard:

Score 1: zeer slecht

1. Hals: botten duidelijk zichtbaar/voelbaar, nauwelijks vet
2.  Schoft: botten duidelijk zichtbaar/voelbaar, nauwelijks vet
3.  Schouders: botten duidelijk zichtbaar/voelbaar, nauwelijks vet
4.  Ribben: zeer zichtbaar, vrijwel geen vet
5.  Rug/lendenen: ruggengraat zeer zichtbaar, nauwelijks vet
6.  Staartwortel: zeer zichtbaar, nauwelijks vet

Score 2: erg mager

1. Hals: botten zichtbaar/voelbaar
2.  Schoft: botten zichtbaar/voelbaar
3.  Schouders: botten zichtbaar/voelbaar
4.  Ribben: zeer zichtbaar
5.  Rug/lendenen: wervels goed voelbaar
6.  Staartwortel: afzonderlijke wervels zichtbaar/voelbaar

Score 3: mager

1. Hals: opvallend dun
2.  Schoft: duidelijk zichtbaar
3.  Schouders: duidelijk zichtbaar
4.  Ribben: zichtbaar, maar bedekt met dunne vetlaag
5.  Rug/lendenen: wervels niet voelbaar, maar wel zichtbaar
6.  Staartwortel: voelbaar, maar afzonderlijke wervels niet zichtbaar

Score 4: matig mager

1. Hals: niet extreem dun
2.  Schoft: niet extreem dun
3.  Schouders: niet extreem dun
4.  Ribben: contour van ribben zichtbaar
5.  Rug/lendenen: contour van wervels zichtbaar en iets uitstekend
6.  Staartwortel: wervels soms zichtbaar afhankelijk van de bouw; wat vet voelbaar

Score 5: goed (ideaal)

1. Hals: vloeiende overgang
2.  Schoft: afgerond
3.  Schouders: vloeiende overgang naar de romp
4.  Ribben: voelbaar, maar niet zichtbaar
5.  Rug/lendenen: rug is vlak
6.  Staartwortel: vet voelt zacht

Score 6: licht vet

1. Hals: beginnende vetophopingen zichtbaar
2.  Schoft: beginnende vetophopingen zichtbaar
3.  Schouders: beginnende vetophopingen zichtbaar
4.  Ribben: vet voelt sponsachtig
5.  Rug/lendenen: lichte gleuf (positive crease) zichtbaar
6.  Staartwortel: vet rond staartwortel voelt zacht

Score 7: vet

1. Hals: duidelijke vetophoping
2.  Schoft: duidelijke vetophoping
3.  Schouders: duidelijke vetophoping achter de schouder
4.  Ribben: enkel met druk voelbaar, vet tussen ribben zichtbaar
5.  Rug/lendenen: duidelijke gleuf in de rug
6.  Staartwortel: vet voelt zacht

Score 8-9: zeer vet/obees

1. Hals: bolle vetophopingen
2.  Schoft: bolle vetophopingen
3.  Schouders: bolle vetophopingen
4.  Ribben: vet ongelijk verdeeld
5.  Rug/lendenen: duidelijke diepe gleuf
6.  Staartwortel: zichtbare vetbulten

TIP:

Documenteer alles!

Begin met het maken van foto’s: zet je paard op vlakke grond, zorg dat het recht en zo vierkant mogelijk staat, en maak de foto’s altijd vanaf dezelfde afstand en hoek (zijaanzicht en van achteren).

Gebruik een notitieboekje wanneer je de Body Condition Score beoordeelt. Schrijf voor elke zone (hals, schoft, rug, ribben, lendenen, staartwortel) op wat je ziet en voelt, en noteer de score.

Gebruik ook een gewichtstape rond de singelplek (achter de schoft) en noteer telkens de omtrek/geschatte gewicht. Meet steeds op dezelfde plaats.

Geen enkele methode is perfect, maar door BCS, foto’s en een gewichtstape te combineren, kun je veranderingen in de conditie van je paard veel duidelijker volgen.

Conclusie

Het gewicht van een paard hangt af van veel factoren: leeftijd, ras, gezondheid en activiteitsniveau. Nadat jij en je dierenarts de lichaamsconditie van je paard hebben beoordeeld en hebben vastgesteld dat deze te laag of te hoog is, is de volgende stap om samen uit te zoeken waardoor dit komt.