Wat is proprioceptie bij paarden en hoe verbeter je het

Proprioceptie klinkt misschien als een ingewikkeld woord, maar in de kern betekent het simpelweg het bewustzijn van het lichaam over waar het zich in de ruimte bevindt. Zie het als het ingebouwde evenwichtssysteem van je paard, dat helpt om elke hoef precies daar neer te zetten waar het moet. Wanneer proprioceptie zwak is, kunnen paarden vaker struikelen, moeite hebben met coördinatie of gevoeliger zijn voor blessures.

Het goede nieuws is dat proprioceptie getraind kan worden, en door dit te doen kunnen de bewegingen, het zelfvertrouwen en het welzijn op lange termijn van je paard sterk verbeteren.

Wat is proprioceptie en waarom is het belangrijk?

Proprioceptie wordt vaak het “zesde zintuig” van het lichaam genoemd. Het is het bewustzijn van waar het lichaam zich in de ruimte bevindt zonder afhankelijk te zijn van zicht. Gespecialiseerde receptoren in de spieren, pezen en gewrichten sturen voortdurend informatie naar de hersenen, waardoor het lichaam kleine correcties kan maken om in balans en gecoördineerd te blijven.

Goede proprioceptie bij je paard kan zich uiten als:

Nauwkeurige hoefplaatsing op oneffen ondergrond
Snelle, stabiele reacties tijdens plotselinge bewegingen
Lichaamscontrole, waardoor het risico op blessures vermindert
Zelfverzekerde en soepele prestaties onder het zadel

Voor paarden is dit zintuig van vitaal belang. Het stelt hen in staat hun hoeven nauwkeurig te plaatsen, rechtop te blijven tijdens snelle bewegingen en direct te reageren op een uitglijder. Sterke proprioceptie verbetert niet alleen de prestaties, het vermindert ook het risico op blessures doordat het lichaam sneller feedback en controle krijgt (Colla & King, 2025).

Laat mijn paard tekenen van slechte proprioceptie zien?

Hoe weet je nu of je paard baat kan hebben bij proprioceptietraining?

We hebben een korte evaluatie gemaakt die je kunt invullen door te omcirkelen wat van toepassing is op je paard:

Houding in rust: holle /platte /afgeronde rug
Bovenlijn: zichtbare wervelkolom /goed bedekte wervelkolom
Vierkant staan: moeilijk/makkelijk
Overgangen: uit balans /stijf /soepel
Gedrag bij opzadelen/poetsen: weerstand/gevoelig/kalm

Wanneer één of meer van de eerste signalen zijn omcirkeld, kan dit een aanwijzing zijn dat de proprioceptie van je paard onvoldoende is. Neem contact op met je dierenarts om zeker te weten dat deze signalen niet door andere problemen worden veroorzaakt.

Een andere goede plek om te beginnen is door naar de corekracht te kijken. Paarden met een zwakke core compenseren dit vaak met deze onevenwichtige bewegingen en dit zijn vroege waarschuwingssignalen dat proprioceptie tekort kan schieten.

Weet je niet zeker of een zwakke core een probleem kan zijn bij je paard? Bekijk dan onze gids over het herkennen van zwakke core-spieren en hoe je deze kunt verbeteren.

Hoe kan ik de proprioceptie van mijn paard verbeteren?

Een van de meest effectieve (en verrassend eenvoudige) hulpmiddelen hiervoor is de Equimove Balance Pad, mede ontwikkeld door dierenartsen Elien en Mounia van Equimove. Ontwikkeld om het lichaam van je paard zachtjes uit te dagen tot voortdurende micro-aanpassingen, waardoor op termijn de stabilisatiespieren sterker worden, de gewrichtsflexibiliteit toeneemt en het proprioceptieve bewustzijn wordt verscherpt.

En het beste? Je hebt geen lange of ingewikkelde sessies nodig. Beginnen met minder dan een minuut per dag en dit wekelijks langzaam opbouwen kan al merkbare veranderingen opleveren.

Als je een duidelijk stappenplan wilt, hebben we een praktisch 8-weken schema gemaakt dat precies laat zien hoe je Balance Pad-training stap voor stap kunt introduceren en opbouwen.

Na het 8-weken programma zul je merken dat de houding van je paard verbeterd is. De diepe core-spieren die je paard in de afgelopen weken heeft ontwikkeld, zullen je paard helpen met zijn stabiliteit.

Je kunt de pads blijven gebruiken als onderdeel van de routine van je paard. Het beste moment is vóór het rijden of longeren. Na de training zijn ze minder effectief, omdat vermoeide spieren de houding niet goed kunnen vasthouden. Slechts een paar minuten voor het werk, een paar keer per week, helpt je paard soepel, stabiel en zelfverzekerd te blijven op de lange termijn.

Conclusie

Het verbeteren van de proprioceptie van je paard verbetert niet alleen de prestaties, het bouwt ook een sterkere basis voor kracht en vertrouwen op lange termijn. Met consistente oefeningen kun je je paard helpen om meer in balans, wendbaarder en veerkrachtiger te worden, of het nu gaat om dagelijks rijden of wedstrijden op hoog niveau.

Aandacht besteden aan deze kleine details in de training maakt een groot verschil in het comfort, de veiligheid en het welzijn van je paard.