Voeding van het moderne sportpaard: wat het recentste onderzoek écht zegt

Er is een reden waarom topruiters en grooms zo gefocust zijn op de voeding van hun paarden als het om prestaties gaat. Voeding is nooit zomaar bijzaak; het is de basis voor optimale gezondheid en topprestaties. 

Als paardendierenarts zie ik dagelijks hoe keuzes in voeding effect hebben op alles: van spierfunctie tot mentale veerkracht. De paarden die we vandaag begeleiden zijn geen rustige manegepaarden meer, maar atleten op hoog niveau. Ze volgen intensieve trainingsschema’s, reizen regelmatig, worden blootgesteld aan wisselende klimaatomstandigheden, en staan onder druk door een volle wedstrijdkalender. 

Toch zie ik nog vaak dat de voeding van paarden wordt gezien als een vaste routine, In plaats van het dynamisch, wetenschappelijk onderbouwd middel dat het zou moeten zijn.

Daarom ben ik dieper in de meest recente wetenschappelijke literatuur gedoken, met een focus op onderzoeken van de afgelopen vijf jaar rond voeding en prestatie bij sportpaarden. 

In dit artikel leg ik op een begrijpelijke manier uit wat de wetenschap vandaag zegt over voeding en herstel: hoe paarden energie opslaan en gebruiken, wat echt helpt bij spierherstel, hoe we de vochtbalans kunnen ondersteunen, en wat voeding kan betekenen voor het beheersen van ontstekingsprocessen. 

1. De nutritionele basis: begin altijd met ruwvoer

Voordat we in het nieuwste onderzoek duiken, eerst het belangrijkste uitgangspunt: ruwvoer is de onmisbare basis van elk rantsoen voor sportpaarden. Geen enkel supplement of krachtvoer kan een tekort aan kwalitatief ruwvoer compenseren. Ruwvoer ondersteunt de darmgezondheid, houdt de spijsvertering op gang en levert essentiële, langzaam vrijkomende energie. 

Voor sportpaarden is de algemene richtlijn om 2,0–2,5% van het lichaamsgewicht per dag aan ruwvoer te voeren, berekend op basis van droge stof (DS). 

Voorbeeld – paard van 500 kg: 

• Drogestofbehoefte: 10 tot 12,5 kg DS/dag 
• Als je hooi voert (gemiddeld 85–90% DS):  → Dat komt neer op ~11,5 tot 14,5 kg hooi zoals het is 
• Als je voordroog of kuilvoert voert (gemiddeld 60–70% DS): → Moet je grotere hoeveelheden geven om dezelfde drogestofopname te halen

Zodra die ruwvoerbasis goed staat, kun je de voeding verfijnen met gerichte aanvullingen: 

• De juiste balans tussen koolhydraten en vetten 
• Eiwitten op het juiste moment voor spierherstel 
• Aanvullen van elektrolyten 
• Ondersteunen van herstel met antioxidanten of natuurlijke ontstekingsremmers 

Met dit in gedachten: dit leert het meest recente onderzoek ons, en zo pas je het praktisch toe op stal. 

2. Koolhydraten & Glycogeen: Herstellen na het werk 

Glycogeen is de belangrijkste brandstof die paarden gebruiken bij korte, intensieve inspanningen zoals springen, galopperen of verzameld werk. Na het trainen raken deze energievoorraden uitgeput, en moeten die worden aangevuld om goed te kunnen herstellen. 

Uit een studie van 2021 (BMC Vet Res, 2021) blijkt dat we nu via echografie, in plaats van spierbiopten, kunnen meten hoeveel glycogeen er nog in de spieren zit. Dat opent de deur naar veel gerichtere voedingsstrategieën: je kan straks afstemmen wat je paard écht nodig heeft op basis van hoeveel energie het verbruikt heeft.

Wat we ook weten: paarden doen er langer over dan mensen om hun glycogeenvoorraad weer aan te vullen. Daarom is voldoende hersteltijd belangrijk, en met name de eerste 4 tot 6 uur na de inspanning zijn cruciaal. Het geven van een combinatie van snel verteerbare koolhydraten (zoals geweekte bietenpulp of een kleine portie graan) samen met hoogwaardige eiwitten (zoals in Body & Build) in die eerste uren helpt om sneller te herstellen en de energieniveaus op peil te houden voor de volgende training. 

Dierenarts-tip: Geef binnen 30 minuten na het werk een slobber of vezelrijke maaltijd met elektrolyten en eiwit (Body & Build). Geef 1–2 uur later een goed uitgebalanceerde maaltijd. Zo herstel je sneller, verminder je spierschade en ondersteun je de prestaties op lange termijn

3. Eiwitten & Aminozuren: Spierherstel ondersteunen

Spierherstel na inspanning hangt niet alleen af van hoeveel eiwit een paard binnen krijgt, maar vooral van de kwaliteit van het eiwit en welke aminozuren het bevat. In een studie uit 2022 (frontiersin.org) werden luzerne brokken vergeleken met een supplement op basis van hoogwaardige eiwitten (vergelijkbaar met Body & Build), zowel bij gezonde paarden als bij paarden met insulineresistentie.

De paarden die het supplement kregen, hadden dubbel zoveel essentiële aminozuren in hun bloed. Bovendien lieten hun spieren sterkere signalen zien voor herstel en spieropbouw, zonder dat het insulineniveau gevaarlijk steeg, zelfs niet bij paarden met een stofwisselingsprobleem. Eén van die signalen, mTOR, is een sleutelmolecule die het lichaam aanzet om spieren te herstellen en op te bouwen. 

Dierenarts-tip:  Na training of arbeid geef je best een eiwitbron die rijk is aan essentiële aminozuren zoals lysine en methionine, zeker als je werkt aan de bovenlijn van je paard. Zelfs paarden met metabole gevoeligheden kunnen hier baat bij hebben, zolang het eiwit van hoge kwaliteit is en weinig zetmeel of suikers bevat. 

4. Vetten & Omega-3: Langdurige energie & herstel

Omega-3 vetzuren zijn een waardevolle bron van langzaam vrijkomende energie. Ideaal voor sportpaarden die langdurige inspanningen leveren tijdens training of wedstrijden. Maar omega 3’s doen meer dan energie leveren: ze helpen ook bij het bestrijden van ontstekingen, beschermen de gewrichten en ondersteunen het algemene herstel.

Een studie uit 2021 (sciencedirect.com) toonde aan dat omega-3 vetzuren uit mariene bronnen zoals DHA en EPA duidelijk terug te vinden zijn in het bloed na suppletie. Dat betekent dat ze snel worden opgenomen en effectief worden gebruikt door het lichaam. 

In een andere studie (Nogradi, 2013) bleek dat suppletie met DHA ook de longgezondheid verbeterde, extra belangrijk bij sportpaarden die intensief ademen tijdens inspanning. 

Ons supplement Grow & Glow levert DHA uit algenolie, volledig vrij van toegevoegde suikers. Ideaal dus voor paarden die extra energie nodig hebben, zonder hun stofwisseling of spijsvertering uit balans te brengen. 

Dierenarts-tip:  Door een hoogwaardige bron van mariene DHA toe te voegen (zoals Grow & Glow) geef je je paard duurzame energie, ondersteuning voor gewrichten en longen, en een beter herstel zonder pieken of dalen in de energiebalans.

5. Elektrolyten & Hydratatie: ondersteuning voor het koelsysteem van je paard 

Warmte, transport, en zware inspanning zetten het koelsysteem van een sportpaard flink onder druk. Wanneer de lichaamstemperatuur stijgt, zullen zweten en versnelde ademhaling de eerste verdedigingsmechanismen zijn. Maar dat kost wat: er gaan veel vocht en essentiële mineralen verloren. Zonder een doordacht hydratatieplan dreigt uitdroging, en dat heeft directe gevolgen voor de prestaties, concentratie, en veiligheid van zowel paard als ruiter.

 Recente onderzoeken wijzen op twee belangrijke inzichten: 

1.  Hypotone elektrolytenmix werkt beter dan gewoon water Een overzichtsstudie uit 2022 (Veterinary Sciences, mdpi.com) laat zien dat hypotone elektrolytoplossingen, die dezelfde mineralenverhouding bevatten als zweet, sneller uit de maag ledigen en beter worden opgenomen in de dunne darm dan gewoon water of losse zouttoediening. 

2. Start gehydrateerd, blijf gehydrateerd  Een studie uit 2023 (Animals, mdpi.com) toonde aan dat paarden, die een uur vóór matige inspanning ca. 8 liter elektrolytoplossing kregen, een stabielere hartslag en bloed-pH hadden. Zo wordt het risico op milde alkalose, die vaak optreedt na werken in warme omstandigheden, beperkt.

Praktische checklist voor hydratatie:

• Vrij beschikbaar zout: Zorg dat je paard altijd toegang heeft tot los, puur zout. De meeste paarden reguleren hun basisbehoefte zelf. 
• Na inspanning: Binnen 30 minuten na het werk geef je best 0,5 tot 1 liter isotone elektrolytenoplossing per 100 kg lichaamsgewicht om het herstel van vochtbalans te starten. 
• Vooraf aanvullen op warme of lange dagen: Bij ritten langer dan 60 minuten of bij temperaturen boven 25 °C geef je idealiter ca. 8 liter elektrolytoplossing 60–90 minuten vóór de training. 
• Drinkreflex aanleren: Sommige paarden moeten wennen aan de smaak van elektrolyten. Begin in rustige omstandigheden zodat ze beseffen dat het veilig is. 
• Altijd vers water erbij: Bied elektrolyten nooit zonder vrije toegang tot fris drinkwater. Een goed gehydrateerd paard is een veiliger en fitter atleet.  

6. Vitamine E: maximale bescherming tegen spierschade 

Vitamine E werkt als een soort "roestbescherming" voor de spieren van je paard: het neutraliseert vrije radicalen die vrijkomen bij zware inspanning. Een studie uit 2021 (Antioxidants, MDPI) toonde aan dat natuurlijke vitamine E (1,8 IE per kg droge stof) — met of zonder CoQ10, binnen twee weken markers van spierschade verlaagt zonder het trainingseffect af te remmen. 

Maar niet elke vorm van vitamine E wordt even goed opgenomen. Een onderzoek uit 2020 (JEVS, ScienceDirect) liet zien dat natuurlijke vitamine E de bloedspiegels van alfa-tocoferol aanzienlijk beter verhoogt dan de synthetische variant, zelfs bij gelijke dosering. 

Dierenarts-tip: Kies vooreen supplement met natuurlijke vitamine E als je jouw sportpaard maximale antioxidant bescherming wil bieden zonder extra suiker of zetmeel toe tevoegen.

7. Fytochemicaliën & Plantenextracten: natuurlijke ondersteuning voor herstel

In een studie uit 2023 (Life, mdpi.com) kregen springpaarden gedurende tien dagen een kruidenmengsel met Boswellia serrata (wierookboom), Curcuma longa (kurkuma) en Verbascum thapsus (toorts). De bloedresultaten spraken voor zich: 

1. Sterkere antioxidantwerking – de paarden waren beter in staat om vrije radicalen (de “roest” door inspanning) te neutraliseren.

2. Lagere ontstekingsactiviteit – belangrijke ontstekingsgenen (TLR4 en IFN-γ) werden afgeremd. 

Wat dit voor jou betekent:  Deze plantenextracten kunnen op een natuurlijke manier helpen bij gewrichtsondersteuning en herstel. Handig tijdens drukke wedstrijdperiodes of voor paarden die tussen ritten door wat extra comfort kunnen gebruiken. 

Conclusie: Als we méér vragen van paarden, moet voeding mee evolueren 

Ruiters en trainers leggen steeds hogere fysieke eisen op aan hun paarden. De wetenschap is duidelijk: die eisen begin je op te vangen in de voederkamer. Start met voldoende en hoogwaardig ruwvoer (2,0–2,5% van het lichaamsgewicht op droge stofbasis) om de darmgezondheid te ondersteunen en constante energie te leveren.  Vul glycogeen snel aan na arbeid, geef eiwitten rijk aan lysine voor spierherstel, en voeg mariene DHA toe (zoals in Grow & Glow) voor trage energie en ondersteuning van gewrichten en longen. Vang zweetverliezen op met een hypotone elektrolytoplossing, bescherm de spieren met natuurlijke vitamine E (eventueel samen met CoQ10), en gebruik kruiden zoals Boswellia en kurkuma als natuurlijke ondersteuning bij ontstekingsreacties zonder dopingrisico. Geen van deze tools vervangt goed management of training, maar ze halen wel het maximale uit beide. Voer met een doel, volg de resultaten op, en je paard zal je inzet terugbetalen met betere prestaties, meer veerkracht, en langdurige gezondheid.