Waarom is tandzorg essentieel voor het welzijn en de prestatie van mij

Wist je dat de tanden van een paard 2–3 mm per jaar groeien? Zonder voldoende slijtage kunnen scherpe haken ontstaan, die wonden en bijgevolg pijn veroorzaken. Het is dan ook geen wonder dat tandproblemen vaak aan de basis liggen van gedrags- en prestatieproblemen.

Net zoals bij mensen zijn gezonde tanden cruciaal voor de algemene gezondheid en het welzijn van een paard. Jij, als paardeneigenaar, bent misschien op zoek naar wetenschappelijk onderbouwde oplossingen om je paard gezonder en gelukkiger te houden (Patterson, 2020).

In deze blog nemen we je mee door de volgende door dierenartsen aanbevolen oplossingen om je paard in topvorm te houden:

Hoe je kunt herkennen dat je paard tandproblemen heeft
De reden waarom je paard tandproblemen kan ervaren
Hoe tandproblemen bij paarden behandeld kunnen worden
Hoe je kunt voorkomen dat problemen terugkeren
Hoe kurkuma kan helpen om de tanden van je paard gezond te houden

Welke veelvoorkomende problemen bij paarden zijn gelinkt aan hun tanden?

Als eigenaar merk je misschien veranderingen in het gedrag, de gezondheid of tijdens de dagelijkse verzorging, die vaak gelinkt kunnen zijn aan tandproblemen.

Vijf van de meest voorkomende signalen dat je paard tandproblemen heeft, zijn:

1. Voer laten vallen (quidding): je paard spuugt of laat half gekauwd hooi of krachtvoer vallen.

2. Weerstand onder het zadel: hoofdschudden, tegen de teugel werken of niet willen meewerken.

3. Gewichtsverlies of slechte conditie: moeilijkheden bij het kauwen leiden tot minder voeropname.

4. Slechte adem of overmatige speekselproductie: mogelijk teken van infecties of wonden in de mond.

5. Veranderingen in gedrag: prikkelbaar worden, minder sociaal of
plots ander gedrag vertonen (AAEP, 2025).

De Horse Grimace Scale (HGS) (figuur 1) kan helpen om pijnsignalen te herkennen. Gelaatsuitdrukkingen worden hierbij vergeleken met de HGS om tandproblemen objectief in te schatten.

Raadpleeg bij twijfel altijd een dierenarts (Dalla Costa et al., 2014).

Figuur 1: Horse Grimace Scale (HGS) (Dalla Costa et al., 2014)

Waarom ontstaan tandproblemen bij paarden?

De tanden van paarden zijn aangepast aan een vezelrijk dieet. Paarden hebben een zogenaamd hypsodonte gebit: meer kroon boven het tandvlees en een reservekroon eronder (figuur 2).

In tegenstelling tot mensen blijven de tanden van paarden het grootste deel van hun leven doorgroeien (of doorbreken) om de slijtage van vezelrijke voeding te compenseren.

Deze reserves kunnen verder uitgroeien om het versleten deel te vervangen. Maar deze reserves zijn eindig, waardoor oudere paarden vaker tandverlies hebben (SPANA, 2025; Graham, 2002).

Figuur 2: (A) brachydonte tand met een gelijke hoeveelheid kroon en wortel (bijvoorbeeld: honden, katten en mensen) (B) hypsodont gebit bij paarden: meer kroon boven het tandvlees en reserve kroon onder het tandvlees (Clauss, 2015).

Als paarden onvoldoende toegang hebben tot gras of ruwvoer, slijten de tanden ongelijk. Hierdoor sluiten ze niet goed aan, wat scherpe randen veroorzaakt. Die kunnen wonden, pijn en zwelling geven (figuur 3) (SPANA, 2025; Graham, 2002).

Naast kauw- en verteringsproblemen kunnen tandproblemen ook leiden tot gedragsveranderingen. Een goede verzorging en aangepaste voeding zijn daarom essentieel (Graham, 2002).

Figuur 3: tand met scherpe randen (links) en zonder (rechts) (Texasequinedentist, 2019).

Hoe behandel je tandproblemen bij paarden?

Hoge kosten en onzekerheid: Eigenaren melden ook hoge kosten voor grondige onderzoeken of ingrepen. Regelmatige controles, jaarlijks of halfjaarlijks afhankelijk van de leeftijd, kunnen helpen om ernstigere en duurdere problemen te voorkomen.

Sommige eigenaren vragen zich af of er alternatieven bestaan voor het trekken van tanden, zoals vullingen of wortelbehandelingen. Deze behandelingen zijn vandaag de dag inderdaad mogelijk en kunnen worden uitgevoerd door dierenartsen of paardentandartsen. Dankzij verbeterde apparatuur, veiligere anesthesie en betere kennis zijn deze technieken geavanceerder en toegankelijker geworden. Een tweede opinie kan ook duidelijkheid verschaffen over de noodzaak van een ingreep (Advanced Equine Dentistry, 2020; Lesté-Lasserre, 2023).

Hoe voorkom je tandproblemen bij paarden?

Routineonderzoeken, bij voorkeur eenmaal per jaar, worden sterk aanbevolen om problemen vroegtijdig te identificeren en pijn te voorkomen. Voor oudere paarden, vanaf ongeveer 15-18 jaar, kunnen halfjaarlijkse controles nuttig zijn. Met de leeftijd raakt de reservekroon uitgeput, waardoor tandproblemen vaker kunnen voorkomen. Ook jongere paarden kunnen baat hebben bij regelmatige controles. Tot ongeveer vijf jaar, komen hun volwassen tanden door. Naast de snelle veranderingen in hun gebit, kan vaker controleren helpen om angst voor toekomstige onderzoeken te voorkomen (Patterson, 2022; AAEP, 2025; Sellers F., 2015).

Angst bij paarden: Angst is een andere factor, vooral wanneer paarden voor een controle gaan. De manier waarop een tandarts of dierenarts met het paard omgaat, kan een grote impact hebben. Een rustige aanpak maakt echt een verschil, in het bijzonder bij jonge of onervaren paarden.

Bij jonge paarden kan geleidelijke gewenning angst verminderen. Door regelmatig zelf naar het gebit te kijken, bijvoorbeeld door de bovenlip op te tillen of de tong aan te raken, kan het paard wennen aan deze handelingen in een vertrouwde omgeving, waardoor toekomstige controles makkelijker verlopen.

Paarden die een graanrijk dieet krijgen, besteden minder tijd aan kauwen, wat leidt tot verminderde of ongelijke slijtage van de tanden. Dit kan de noodzaak voor tandheelkundige ingrepen vergroten (Kentucky Equine Research, 2015).

Een dieet dat is afgestemd op het individuele paard is daarom essentieel om natuurlijke gebitsslijtage te bevorderen. Factoren zoals leeftijd, gewicht en activiteitsniveau moeten ook worden meegenomen voordat aanpassingen aan het dieet worden gedaan (AAEP, 2025). Noodzakelijke aanpassingen gebeuren idealiter in overleg met een dierenarts.

Zoals dierenarts, voedingsdeskundige, en Curafyt-oprichter Valerie De Clerck benadrukt:

“De juiste voeding is de basis van gezondheid. Door de kracht van de natuur te benutten, kunnen we ervoor zorgen dat paarden en huisdieren genieten van optimale gezondheid en vitaliteit.”

Is er een natuurlijke oplossing om de tandgezondheid te ondersteunen?

Recente studies (Zhang et al., 2022; Umapathy, 2022; Wojtylko et al., 2023) tonen dat de ontstekingsremmende en antimicrobiële eigenschappen van kurkuma een positieve invloed hebben op
tandgezondheid.

Antimicrobieel effect: kurkuma verstoort bacteriële celwanden, waardoor bacteriën zich minder goed hechten en tandplak minder snel ontstaat.
Ontstekingsremmend effect: naast het verminderen van tandplak, ondersteunt kurkuma ook het tandvlees door immuunreacties in balans te brengen. Pro-inflammatoire cytokines worden onderdrukt, terwijl anti-inflammatoire cytokines worden bevorderd.

Supplementen met kurkuma, zoals Restore & Revive, zijn dus een waardevolle aanvulling in het rantsoen. Kurkuma heeft bovendien ook positieve effecten op gewrichten en spieren.

Conclusie: een goed geïnformeerde eigenaar en preventieve zorg zijn cruciaal voor de tandverzorging

Tandverzorging bij paarden is essentieel voor hun welzijn en prestaties. Het tijdig herkennen van signalen en regelmatige controles zijn de sleutel tot preventie van ernstige problemen. Daarnaast spelen kennis en de juiste voeding een grote rol bij het ondersteunen
van de mondgezondheid op lange termijn. Wil je persoonlijk advies voor jouw paard, of heb je vragen over voeding en supplementen Neem contact op met je dierenarts of met onze dierenarts via info@curafyt.com.